男性福利!男人必知的三大养肾方法 堪称奇效

Радиа?ция:
- Радиация — иондану с?уле шы?аруы;
- Радиация - жылулы? с?уле шы?аруы;
- К?н радиациясы — электромагнитты ж?не корпускулярлы? таби?аты бар К?н с?улелерi;
- Радиация — с?уле шы?ару?а синоним.
Жалпы т?с?н?к
[??деу | ?айнарын ??деу]Радиация к?п адамдар ?ш?н ?те ?ор?ынышты термин ??сап сез?лед?. ?с ж?з?нде радиация деген не?
Радиация - деген?м?з энергияны? тол?ын ж?не б?лшек (?те ?са?) т?рде ауа?а ж?не денеге (физикалы? дене) таралуы.
Радиация б?рнеше топ?а б?л?нед?:
- Электромагнитт?к радиация, мысалы, микротол?ындар (тама? жылытатын пеште болады), инфра?ызыл с?улес? (лаборатория да к?п ?олданылатын инструментте болады), к?н с?улес?, ултрак?лг?н с?улес?, рентген с?улес? ж?не гамма радиация.
- Б?лшект? радиация - б??ан алфа радиация, бета радиация ж?не нейтрон радиациясы жатады.
- Акостик радиация- ултрадыбыс тол?ындары, дыбыс тол?ындары жатады.
- Гравитациялы? радиация - гравитациялы? тол?ындардан пайда болады.
Демек б?зд?? айналамыз тол?ан РАДИАЦИЯ.
?андай радиация зиянды?
Энергиясы 10 eV (электрон вольт) тан жо?ары болатын радиация ?те зиянды. Б?ндай с?улелер немесе тол?ындар денеде ?згер?с т??ызады.
Ондай зиянды радиация?а жататындары: α, β, ж?не γ с?улелер?, Рентген с?улес?.
Б?л с?улелер ?айдан шы?ады?
Рентген с?улес? б?з медицинада ?нем? ?олданылатын Рентген апаратыннан шы?ады.
Ал α, β, ж?не γ с?улелер? б?р?нш?ден к?ннен шы?ады да жерге ?те аз м?лшерде жетед?.
Ек?нш?ден атомды? номер? 84 тен ?лкен (Tc мен Pm д? ?оспа?анда) барлы? металдар радиоактивт? болып келед?.
Ал радиоактивт? металдар ?те ба?алы болып келед?. Ондай металдар ядролы? ?аруларда, атом о?ында (атом бомбасы), радиоактивт? змрандарда, Атом Электр Станциясында ?олданылады.
Радиация ?сер?
[??деу | ?айнарын ??деу]
?орша?ан ортаны? адам организм?не тер?с ?сер етет?н факторларыны? б?р? радиация болып табылады. Радиация адамны? клеткалары мен органдарыны? т?рл? функцияларына зиянды ?сер етед?. Радиация ?сер еткенде клеткаларды? шапша? б?л?ну?, ??рылымы мен ??рамыны? ?згеру? м?мк?н. Радиациялы? с?улелену т??ым ?уалаушылы? аппаратын ?згертуге, я?ни мутация?а душар ету? м?мк?н.
Со??ы он жыл ?ш?нде радиациялы? с?улеленуд?? таби?и фоны к?тер?лд?. Б?л кейб?р елдерде ядролы? ?аруларды? ?нд?р?лу?не, ядролы? энергетиканы пайдалану?а, уран ?нд?руд? к?бейту?не, радиация ?алды?тарыны? д?рыс са?талмацуына байланысты болып отыр. Осы?ан байланысты барлы? т?рш?л?к иелер?не - ?с?мд?ктерге, жануарлар?а, адамдар?а на?ты ?ау?п т?нд?. Мутация к?лем? ?л?айды, т??ым ?уалайтын ?р т?рл? аурулар, дамуында т?рл? кем?ст?ктер? бар (?атерл? аурулары, с?лел?к аурулары ж?не та?ы бас?а) ауру балалар мен адамдарды? саны ?л?айды. Таби?атты? барлы? жерлер?нде таби?и радиабелсенд? с?улелер? болады. Барлы? т?р? организмдер сия?ты адам?а да таби?и с?улелерд?? ?сер? тиед?. С?улелерд?? арты? м?лшер? адам организмде ауыт?уларды ж?не ?р т?рл? ауруларды ту?ызады. Сонды?тан адам радиос?улелерд?? м?мк?нд?к м?лшер?н аны?тай алуы ти?с. Оны дозиметр деп аталатын арнайы ??ралмен ?лшейд?. С?улелерд?? арты? м?лшер? организмн?? ауру?а ?арсы м?мк?нд?г?н т?мендетед?, тыныс алу, к?з, тер? ж?не та?ы бас?а аурулар?а себеп болады.
Радиациялы? ластану
[??деу | ?айнарын ??деу]?аз?рг? кезе?н?? ?зект? м?селелер?н?? б?р? – радиациялы? ластану болып ?алып отыр. Радиактивт? ластанумен к?ресу тек алдын алу сипатында ?ана болады. Себеб? таби?и ортаны? м?ндай ластануын нейтралдайтын биологиялы? ыдырату ?д?стер? де, бас?а да механизмдер? де жо?. ?орект?к т?збек бойынша тарала отырып (?с?мд?ктерден жануарлар?а) радиоактивт? заттар азы?-т?л?к ???мдер?мен б?рге адам а?засына т?с?п, адам денсаулы?ына зиянды м?лшерге дей?н жиналуы м?мк?н. Радиоактивт? ластану – ?орша?ан ортаны ?те ?ау?пт? ?сер ?келет?н физикалы? ластануды? т?р?. Б?л ластану адам денсаулы?ы мен т?р? организмдерге радиациялы? с?улелену ар?ылы зиянды ?сер жасайды. ?аз?рг? уа?ытта дамы?ан елдерде ядролы? энергетиканы? дамуына байланысты ?орша?ан ортаны? радиациялы? ластануы ?лкен ?ау?п тудыруда. Ластануды? б?л т?р? химиялы? кей?н ек?нш? орта?а шы?ты. Радиациялы? ластануды? мынадай топтар?а б?лед?:
1) Радиоактивт? заттарды? б?л?ну?н?? н?тижес?нде пайда болатын альфа - (гелий ядросы), бетта –(жылдам электрондар) б?лшектерд?? ж?не гамма – с?улеленулерд?? ?сер?нен болатын радиациялы? ластану (физикалы? ластану т?р?);
2) ?орша?ан ортада?ы радиоактивт? заттарды? м?лшер?н?? к?бею?не байланысты болатын ластану (химиялы? ластану т?р?). Ортаны? радиациялы? ластануына атом ?аруын сынау аз ?лес?н ?ос?ан жо?, ол радионуклидт? жауын-шашынны? т?су?не ?келд?. Радионуклидтер – б?л элементтерд?? электрондарды атомдардан шы?арып, оларды бас?а атомдар?а о? ж?не тер?с йондар ж?бын т?зу?мен ?оса?а ?аб?летт? радиобелсенд? с?улелену шы?аратын изотоптары. М?ндай с?улеленуд? иондаушы деп атайды. Кейб?р заттарда барлы? изотоптар радиобелсенд? болып табылады. Атап айт?анда, олар?а технеций, прометий, сондай-а? Д.И.Менделеев кестес?н?? полоний басталып трансурандылармен б?тет?н барлы? элементтер? жатады.
Гелий ядроларыны? (альфа –с?улелену) немесе жылдам электрондардан (бетта – с?улелену) т?ратын б?лшектер а?ынын корпускулалы? с?улелену деп атайды. Электромагнитт? иондаушы с?улелену – б?л гамма - с?улелену мен о?ан жа?ын рентгенд?к с?улелену. Альфа ж?не бетта-с?улелену организмнен тыс?ары т?рып та о?ан ?сер ете алады. Иондаушы с?улелену жо?ары дамы?ан а?залар?а, б?р?нш? кезекте – адам?а аса к?шт? ?сер етед?. О?ан микроа?залар т?з?мд?рек келед?. Экспериментт?к зерттеулер белсенд?л?г? 3,7-1014 Бк (10 мы? Ки) гамма с?улеленуд?? (кобальт-60, цезий-137) ?уатты к?здер?н?? ?асында жо?ар?ы топта?ы б?рде-б?р ?с?мд?к немесе жануар т?р? ?алмайтынды?ын к?рсеткен. Т?рл? радинуклидтерд?? организмге ?сер? аса сан алуанды?ымен ерекшел?нед?, ?йтсе де жалпы ал?анда, олар?а мутагенд? ж?не бластомогенд? эффект т?н. Мысалы, 131-иодты? аз м?лшер?нде ?ал?анша безд?? ?ызмет? б?зылады, ал к?п м?лшер?нде – зиянды ?с?ктер т?з?лед?. Радиациялы? ластануды? к?здер?. Радиациялы? ?ау?птерд?? ?серлер? шы??ан тег? бойынша таби?и ж?не антропогенд? болып б?л?нед?. Таби?и факторлар?а ?азба рудалары, жер ?абаттарында?ы радиоактивт? элементтерд?? б?л?ну? кез?ндег? с?улелену ж?не т.б. жатады. Радиациялы? ?нд?руге ж?не ?олдану?а, атом энергиясын ?нд?руге ж?не ядер ?аруын сынау?а байланысты ж?мыстар жатады. Сонымен адам ?м?р?не ?те ?ау?пт? радиациялы? антропогенд?к ?серлер адамзатты? мына ?с-?рекет?мен ты?ыз байланысты: ? Атом ?нетк?с?б?;
Б?лар ?орша?ан ортаны радиоактивт? элементтермен ж?не радияциялы? с?улелермен ластайды. Б?дан бас?а атом ?нерк?с?б? радиоактивт? ?алды?тарды? к?з? болып, адамзат?а жа?а ?лкен ?ау?п ж?не ?л? шеш?м?н таппа?ан м?селен? – оларды к?му мен жою м?селелер?н алып келд?. Келес? б?р ?ау?пт? радинуклид – стронций-90, ол ядролы? сына?тарды? н?тижес?нде т?з?лед? (жартылай б?л?ну периоды 27,7 жыл). Ол а?за?а ас?азан-?шек тракт?с? , ?кпе, тер? жабыны ар?ылы т?с?п, ?а??а мен ж?мса? ?лпалар?а жиналады. Стронций ?анда патологиялы? ??былыстар тудырады, ?шке ?анны? ??йылуына, с?йек кем?г?н?? ??рлысыны? б?зылуына ?келед?. За?ымдан?ан со? ?за? мерз?мнен кей?н (келес? ?рпа?тарда) ?с?ктер, а? ?ан ауруы болуы м?мк?н. ?аз?рг? гигиена ?ылымыны? ?зект? м?селес? адам ?м?р с?рет?н ортаны? зиянды ж?не ?ау?пт? факторларын аны?тау ?ана емес, сонымен ?атар оларды? халы? денсаулы?ына тиг?зет?н ?ау?п-?атер?н ба?алай б?лу болып табылады. ?ау?п-?атер ту?ызатын ?рт?рл? факторлар на?ты елд??, айма?ты? жа?дайларына да т?уелд? екен?н ескеру ?ажет.
Радиоактивт? заттардан ?ор?ану
[??деу | ?айнарын ??деу]Радиоактивт? заттардан ?ор?ауды? б?рнеше жолдары бар. Олар: физикалы?, химиялы? ж?не биологиялы? т?с?лдер?.
Физикалы? т?с?л
[??деу | ?айнарын ??деу]Б?л т?с?лд?? ?й?аруы бойынша, дер кез?нде ?ол-ая?ты денен? жылы су мен жуып отыру керек. ?ол?а арнаулы т?рде дайындал?ан перчаткаларды кию керек. ?атты радиоактивт? элементтерд?? б?лшектер?н?? к?шкентай т?й?рш?ктер? ?шк? органдар?а ?т?п кетпеу?н ?ада?алап отыруы керек.
Егер к?шкентай б?лшектер ?шк? органдар?а ?тсе, олар тез арада а?задан шы?а ?оймайды. ?с?ресе радий, уран, плутоний, стронций, иттрий ж?не цирконий б?лшектер? а?залар?а ?тсе ?ау?пт? ?с?ктер ту?ызуы м?мк?н. Олар радиоактивт? с?улелер таратады. Цезий тез ерит?н т?здарды т?зед?. С?йт?п адам а?заларыны? ж?мса? тканьдер?нде жиналады да ?нем? иондал?ан с?улеленуд? таратады. Радиоактивт? стронцийд?? б?лшектер?н адам а?заларынан шы?ару о?ай емес. Стронцийд? кальциймен ы?ыстырып шы?ару?а болады.
Тез ерит?? цезий – 137 б?лшектер?н а?залардан ы?ыстырып шы?ару ?ш?н к?п м?лшерде су ?шу керек. Радиоактивт? элементтерд? а?залардан шы?ару ?ш?н ?ымызды? с?рке ?ыш?ылы мен лимон ?ыш?ылынк?п м?лшерде пайдалану керек. С, Д витамин?? ?шу ?те пайдалы (с?б?з, редис). Ара?-шарап ?шуге болмайды. Олар радияцияны? ?рекет?н к?шейт?п ж?беру? м?мк?н. Б?ра? кейб?р адамдар Уран ?нд?рет?н шахталарда ?степ ж?р?п к?н?не азды- к?пт? ара? ?ш?п ж?рген. Ол адам к?н? б?г?нге т?р?. Ал ара? ?шпеген оны? ?р?птестер? жары? д?ниемен бая?ыда ?оштас?аны? ол ж?пке т?згендей айтып бер?п отырады. Б?зд??ше, азды-к?пт? ара?-шарап ?ш?п отыр?ан ж?н бол?аны. Радиациядан ?ор?ануды? химиялы? ж?не биологиялы? жолдары. Радиация?а ?арсы ?олданатын препараттарды радиопротекторлар деп аталады. Олар радиоактивт? элементтерд?? б?лшектер? а?залардан шы?ару ?ш?н неше т?рл? химиялы? препараттарды пайдаланады. Олар а?заларды радияциядан са?тап ?алады. Иондал?ан с?улеленуд? ем-дом рет?нде пайдалану?а болады. Дерттерге диагностика ?ою ?ш?н де та?балан?ан атомды пайдаланады. С?уле тератиясы мен ?ан, ауруларын емдеуге болады. ?ау?пт? ?с?ктерд? де емдеу ?ш?н бета-с?улес?н пайдаланады. Адамдарды Радиациядан ?ор?ау ?аза?стан Республикасыны? алдында т?р?ан аса к?рдел? м?селе. ?аза?стан Республикасында адамдарды? денсаулы?ына ?те ?лкен к???л б?л?нед?. ?с?ресе экологиялы? аппат?а ?шыра?ан айма?тарда да т?ратын халы?тарды? денсаулы?ы ?ата? ба?ылау?а алын?ан. Осы айтыл?андарды ?орыта келе, радияция (с?уле) дерт?не шалды?пау ?ш?н халы??а, ?с?ресе, жетк?нш?ктерге радиоэкологиядан жан-жа?ты б?л?м ж?не т?рбие беру екен?н естен шы?армауымыз керек. Адамзат баласы осы кезде б?рын – сонды болып к?рмеген орасан к?п ?ылыми табыстар?а жет?п, техника мен технологияны дамыта т?суде. Оларды т?тенше т?рде дамуы биология ?ылымдарына т?келей байланысты. Ол жаратылыстану ?ылымдарыны? к?рнект? салаларыны? б?р?. Оны? басты м?ндеттер? жер бет?ндег? т?рш?л?кт?? пайда болуын, оны? эволюциялы? жолмен дамуын зерттеу. Биология жерд?? т?рш?л?к иелер? адамдар мен жануарлар ?с?мд?ктер мен неше т?рл? к?зге к?р?нбет?н микроорганизмдер ?лем?н зерттейд?. Алын?ан м?л?менттерд?? нег?з?нде сигнал хабарды д?л т?ркейт?н сез?мтал машиналар мен механизмдер шы?ару ж?мыстарын ж?рг?зед?. Кей?нг? кезде биологиялы? ?ылымдар орасан зор ?лгерлеп, ал?а басты. Осы уа?ытты? ?ш?нде т?рш?л?к д?ниес? адамдар, жан-жануарлар, ?с?мд?ктер ?лем? туралы к?птеген т?с?н?г?м?з бар. Т?р? организмдерд?? пайда болу жолдарын, биохимиялы? процестер?н б?лем?з. Б?ра? к?птеген биологиялы? к?р?н?стерд?? ??пия сырлары ?л? к?нге дей?н ?з шеш?м?н тап?ан жо?.[1]
-
Радиация
Дерекк?здер
[??деу | ?айнарын ??деу]- ↑ ?д?лханов А.С., Жа?абердиева К.А., Брусенко З.Г. Алматык?тап АА?, 2005